Tem barcode, hay còn gọi là tem mã vạch đang trở thành dịch vụ thiết yếu cho các doanh nghiệp tại Việt Nam, từ siêu thị, nhà máy sản xuất đến các cửa hàng bán lẻ nhỏ lẻ. Không chỉ là những dãy vạch đen trắng đơn giản, tem in mã vạch giúp theo dõi, nhận diện và tối ưu hóa quy trình kinh doanh một cách nhanh chóng và chính xác.
 

1. Tem barcode là gì và xuất hiện từ khi nào?

1.1. Khái niệm về tem in mã vạch, tem barcode

Tem barcode (tem mã vạch) là một loại nhãn dán (decal) chứa các ký hiệu mã hóa thông tin dưới dạng đường kẻ, chấm hoặc hình vuông. Nó được sản xuất từ giấy, nhựa hoặc vật liệu tổng hợp, với lớp keo dính để gắn lên sản phẩm. 

Cấu tạo cơ bản của tem mã vạch bao gồm ba phần chính: vùng mã vạch (barcode pattern), vùng chữ số (human-readable text) và vùng an toàn (quiet zone). Vùng mã vạch là phần cốt lõi, nơi các đường kẻ đen đại diện cho số "1" (hấp thụ ánh sáng) và khoảng trắng đại diện cho số "0" (phản xạ ánh sáng).
 

Khi máy quét chiếu tia laser hoặc camera, nó sẽ giải mã các tín hiệu này thành dữ liệu số hoặc chữ cái. Vùng chữ số ở dưới mã vạch giúp con người đọc trực tiếp, trong khi vùng an toàn – khoảng trống trắng ở hai đầu – đảm bảo máy quét không bị nhiễu từ các yếu tố xung quanh, thường rộng ít nhất 2.5 mm.
 

Các đường kẻ đen hấp thụ ánh sáng (tạo tín hiệu 0), còn khoảng trắng phản xạ (tín hiệu 1). Dữ liệu được giải mã thành thông tin số hóa, như mã GTIN (Global Trade Item Number). 
 

Ví dụ, một tem EAN-13 chứa 13 chữ số: 3 chữ số đầu là mã quốc gia (893 cho Việt Nam), tiếp theo là mã doanh nghiệp và mã sản phẩm.
 

Tham khảo: Tem truy xuất nguồn gốc và dịch vụ in ấn giá rẻ
 

1.2. Tem mã vạch, tem barcode ra đời như thế nào?

Lịch sử tem barcode bắt nguồn từ những năm 1970 tại Mỹ, khi mã UPC (Universal Product Code) được giới thiệu để cách mạng hóa ngành bán lẻ. 

Sang châu Âu, năm 1977 chứng kiến sự ra đời của EAN (European Article Number), tiền thân của hệ thống mã vạch toàn cầu. Đến năm 1984, EAN International được thành lập, hợp nhất với UPC để tạo nên GS1 – tổ chức quản lý mã vạch quốc tế.

Đến nay, dịch vụ in tem barcode đã phát triển mạnh mẽ với sự hỗ trợ của công nghệ in nhiệt và phần mềm chuyên dụng. Không chỉ dừng lại ở chức năng cơ bản, tem barcode hiện đại còn tích hợp QR code, cho phép liên kết trực tiếp đến website hoặc thông tin chi tiết sản phẩm qua điện thoại thông minh.
 

1.3. Tem mã vạch tại thị trường Việt Nam

Tại Việt Nam, công nghệ mã vạch được giới thiệu từ những năm 1990, khi các doanh nghiệp xuất khẩu cần tuân thủ tiêu chuẩn quốc tế. Đến nay, hơn 5.000 doanh nghiệp Việt đã đăng ký, đặc biệt trong lĩnh vực thực phẩm và dược phẩm. Sự phát triển của mã vạch 2D như QR code đã mở rộng ứng dụng, từ theo dõi sản phẩm đến thanh toán di động qua ứng dụng như ZaloPay hay Momo.
 

Nhu cầu in tem barcode tăng cao nhờ sự phát triển của thương mại điện tử và logistics. Dịch vụ in tem mã vạch không chỉ giúp doanh nghiệp tuân thủ các quy định pháp lý về nhãn mác mà còn nâng cao hiệu quả quản lý kho hàng, giảm thiểu lỗi con người và tăng tốc độ thanh toán tại quầy.
 

Có thể bạn quan tâm: Tem phụ sản phẩm là gì?
 

2. Những lợi ích của tem barcode, tem mã vạch

In tem mã vạch mang lại những lợi ích rất lớn, không chỉ cho doanh nghiệp mà còn cho người tiêu dùng và toàn bộ chuỗi cung ứng.
 

2.1. Tem barcode đối với doanh nghiệp

Tính chính xác cao

Với tem barcode, thông tin sản phẩm được mã hóa dưới dạng vạch và khoảng trắng, cho phép máy quét đọc dữ liệu chỉ trong tích tắc, giảm lỗi nhập liệu thủ công xuống mức gần như zero. Điều này đặc biệt quan trọng trong ngành bán lẻ, nơi hàng nghìn sản phẩm được xử lý hàng ngày.
 

Tối ưu hóa quản lý kho hàng

Doanh nghiệp có thể theo dõi tồn kho thời gian thực, dự báo nhu cầu và tránh tình trạng hết hàng hoặc dư thừa. Ví dụ, một nhà máy sản xuất thực phẩm có thể sử dụng tem barcode để theo dõi lô hàng từ khâu nguyên liệu đến thành phẩm, đảm bảo tuân thủ tiêu chuẩn an toàn thực phẩm. 
 

Lợi ích kinh tế

Chi phí in tem barcode khá thấp, đặc biệt khi in số lượng lớn, chỉ từ vài nghìn đồng mỗi cuộn. So với việc ghi nhãn thủ công, phương pháp này tiết kiệm thời gian lao động và giảm thiểu lãng phí. Hơn nữa, tem barcode tăng cường bảo mật chống hàng giả. Bằng cách tích hợp mã số duy nhất liên kết với cơ sở dữ liệu, doanh nghiệp có thể xác thực nguồn gốc sản phẩm ngay lập tức, giúp xây dựng lòng tin với khách hàng.
 

2.2. Tem barcode đối với người tiêu dùng

Đối với người tiêu dùng, tem barcode mang lại sự tiện lợi. 

Tại siêu thị, quét mã là cách nhanh nhất để kiểm tra giá cả, thành phần dinh dưỡng hoặc hạn sử dụng. 

Trong bối cảnh thương mại điện tử bùng nổ với Shopee và Lazada, tem barcode trên vận đơn giúp theo dõi đơn hàng dễ dàng, giảm tỷ lệ khiếu nại.

Ngoài ra, in tem barcode còn là giải pháp thúc đẩy tiếp thị. Tem có thể in logo thương hiệu, thông tin khuyến mãi hoặc liên kết đến video sản phẩm, biến mỗi nhãn mác thành công cụ quảng bá. Các loại tem 2D như tem QR code lưu trữ lượng thông tin lớn hơn, cho phép doanh nghiệp tương tác trực tiếp với khách hàng qua ứng dụng di động.
 

Xem bài viết: In tem nhãn dán sản phẩm - Giải pháp nâng tầm thương hiệu hiệu quả nhất
 

3. Các loại tem mã vạch phổ biến và ứng dụng thực tế

Tem barcode đa dạng với nhiều loại tem khác nhau, được phân loại dựa trên cấu trúc mã, chất liệu và ứng dụng.
 

3.1. Phân loại tem theo cấu trúc mã

Trước hết, theo cấu trúc mã, có hai loại chính: 1D và 2D.
 

Tem barcode 1D 

Còn gọi tem mã vạch tuyến tính, là loại truyền thống nhất, gồm các vạch đen trắng song song đại diện cho dữ liệu một chiều. Các biến thể phổ biến bao gồm:

• Mã Code 39: Hỗ trợ chữ cái và số, thường dùng trong logistics và chính phủ. Độ dài linh hoạt, dễ in trên giấy decal thông thường.
• Mã Code 128: Nhỏ gọn, mã hóa 128 ký tự ASCII, lý tưởng cho vận chuyển và đóng gói. Tại Việt Nam, đây là lựa chọn hàng đầu cho tem xuất khẩu.
• Mã UPC/EAN: Dùng cho bán lẻ, với 12-13 chữ số đại diện cho nhà sản xuất và sản phẩm. Phổ biến trên hàng hóa siêu thị.

Tem mã vạch 2D

Còn gọi tem mã vạch 2 chiều, mã vạch ma trận, là loại phức tạp hơn, lưu trữ dữ liệu theo cả chiều ngang và dọc, cho phép chứa hàng nghìn ký tự. Các loại nổi bật:

• QR Code: Dễ quét bằng điện thoại, liên kết đến website hoặc video. Ứng dụng rộng rãi trong tiếp thị và y tế.
• Data Matrix: Hình vuông nhỏ gọn, dùng trong sản xuất điện tử và dược phẩm, chịu được hư hỏng lên đến 30%.
• PDF417: Xếp chồng tuyến tính, phù hợp cho bằng lái xe hoặc nhãn vận chuyển lớn.

Mỗi loại tem barcode đều có ưu nhược điểm. Ví dụ, QR code linh hoạt nhưng yêu cầu phần mềm hỗ trợ, trong khi 1D rẻ hơn nhưng hạn chế dữ liệu. Doanh nghiệp nên chọn loại phù hợp với ngành nghề, như bán lẻ dùng 1D, xuất khẩu dùng QR.
 

3.2. Phân loại tem barcode theo chất liệu

Về chất liệu, tem barcode được sản xuất từ nhiều loại để phù hợp môi trường sử dụng:

• Decal giấy: Giá rẻ, độ dày 80g, dùng cho siêu thị và kho hàng. Ưu điểm: Dễ in, thân thiện môi trường; nhược điểm: Không chịu nước.
• Decal nhựa PET: Chống trầy xước, chịu nhiệt cao (lên đến 150°C), lý tưởng cho pin điện thoại hoặc thiết bị y tế.
• Decal nhựa PVC: Dẻo dai, dùng cho trang sức và kim loại, nhưng phân hủy chậm hơn PET.
• Giấy tổng hợp PE/PP: Không thấm nước, tái sử dụng tốt, phù hợp bao bì và nhãn ngoài trời.
• Decal bạc hoặc polyester: Chống hóa chất, dầu mỡ, dùng trong công nghiệp nặng.

Mỗi loại tem đều có keo dính vĩnh viễn hoặc tháo rời, với kích thước từ 20x10mm đến 100x50mm. Decal in mã vạch cần đảm bảo độ tương phản cao giữa vạch đen và nền trắng để máy quét đọc chính xác. Tại các xưởng in hàng đầu, khách hàng có thể tùy chỉnh tem với màu sắc, logo và số nhảy tự động.
 

Sự đa dạng này giúp in tem barcode đáp ứng mọi nhu cầu, từ tem nhỏ dán ống nghiệm y tế đến tem lớn cho pallet hàng hóa.
 

3.3. Phân loại tem mã vạch theo ứng dụng

Tem số nhảy (sequential barcode): Mã thay đổi liên tục cho từng lô hàng, dùng trong sản xuất. Ví dụ, tem số nhảy từ 0001 đến 9999 giúp theo dõi lô sản xuất.

Tem chống giả: Kết hợp hologram, UV hoặc RFID với barcode, khó làm giả. Ở Việt Nam, tem này phổ biến cho dược phẩm và mỹ phẩm.

Tem nhiệt (thermal label): In bằng mực nhiệt, không phai, dùng cho môi trường khắc nghiệt như kho lạnh.

Xem chi tiết: Hologram là gì và được ứng dụng như thế nào trong ngành in?
 

4. Quy trình in ấn, sản xuất tem barcode

4.1. Quy trình in tem barcode tại Xưởng in nhanh

Quy trình in tem barcode đòi hỏi sự chính xác cao để đảm bảo tem có thể quét được và bền bỉ. Quy trình này thường gồm 6-7 bước chính, kết hợp công nghệ hiện đại.
 

Tiếp nhận yêu cầu

Khách hàng cung cấp thông tin: kích thước tem (rộng x cao mm), nội dung (mã số, logo, văn bản), chất liệu (giấy, nhựa) và số lượng (từ 1000 tem trở lên). Tư vấn viên sẽ gợi ý giải pháp tối ưu dựa trên ứng dụng, ví dụ tem chịu nhiệt cho thực phẩm đông lạnh.
 

Thiết kế và phê duyệt

Sử dụng phần mềm như BarTender hoặc CorelDRAW để tạo mẫu. Mã barcode được sinh tự động theo chuẩn (Code 128, QR). Thiết kế bao gồm kiểm tra độ tương phản và kích thước vạch tối thiểu 0.25mm. Khách hàng nhận file mẫu để xác nhận, chỉnh sửa nếu cần.
 

Chuẩn bị vật liệu

Chọn decal cuộn (dài 50-150m), ribbon mực phù hợp. Đối với in nhiệt truyền, sử dụng ribbon sáp cho giấy thông thường hoặc resin cho nhựa cao cấp.
 

In ấn chính

Đây là bước cốt lõi, sử dụng các phương pháp sau:
 

• In nhiệt trực tiếp: Đầu in nung nóng làm đen vật liệu nhạy cảm. Nhanh, rẻ nhưng kém bền (không dùng ngoài trời).
• In nhiệt truyền (thermal transfer): Phổ biến nhất, ribbon mực truyền hình ảnh lên decal. Độ bền cao, in màu sắc nét, phù hợp in tem barcode công nghiệp.
• In phun: Tốc độ cao cho số lượng lớn, nhưng dễ nhoè mực nếu dùng mực nước.
• In offset / In Flexo: Áp dụng cho tem cao cấp, số lượng lớn, với độ chính xác màu sắc vượt trội.

Kiểm tra chất lượng

Sử dụng máy quét để xác minh từng tem, đảm bảo tỷ lệ đọc 99.9%. Kiểm tra độ bám dính, chống trầy và màu sắc.
 

Đóng gói và giao hàng

Tem cuộn hoặc tờ, giao trong 2-5 ngày. Một số đơn vị như Xưởng in nhanh Bách Vượng cung cấp dịch vụ giao miễn phí nội thành.

Quy trình này có thể tùy chỉnh, ví dụ in số nhảy cho tem y tế (tăng dần theo lô). Lưu ý: Tránh màu nền tối để duy trì tương phản. Với số lượng lớn, chi phí giảm đáng kể, giúp doanh nghiệp tiết kiệm.
 

XEM NGAY: Bảng giá in tem nhãn đầy đủ, chi tiết [2025]
 

4.2. Thiết bị và công nghệ ứng dụng cho in tem barcode

Để in tem barcode chất lượng, cần đầu tư thiết bị chuyên dụng. Máy in mã vạch là trung tâm, phân loại thành để bàn (cho văn phòng) và công nghiệp (cho nhà máy).
 

Các thương hiệu phổ biến: Zebra, TSC, Godex. Máy Zebra GK420d in nhiệt truyền, độ phân giải 203 DPI, tốc độ 127mm/s, giá khoảng 10-20 triệu VND. Đối với nhu cầu cao, TSC TE200 chọn độ phân giải 300 DPI cho tem nhỏ.
 

Công nghệ chính:

• In nhiệt: Tiết kiệm, không cần mực, nhưng hạn chế độ bền.
• In truyền nhiệt: Sử dụng ribbon (sáp, sáp-resin, resin), bền với hóa chất.

Phần mềm hỗ trợ: BarTender (thiết kế tem, kết nối database), NiceLabel (tuân thủ tiêu chuẩn), Codesoft (in hàng loạt). Những công cụ này cho phép tích hợp RFID hoặc QR động.
 

In tem barcode, tem mã vạch là chìa khóa cho quản lý hiện đại. Đầu tư vào tem mã vạch là giải pháp hiệu quả để tối ưu hóa quy trình, giảm chi phí và chinh phục thị trường toàn cầu. Hãy áp dụng ngay để nâng tầm doanh nghiệp của bạn!
 

Tham khảo thêm các sản phẩm in ấn khác: In tem phụ sản phẩm | In tem bảo hành | Tem niêm phong