Trong thế giới in ấn và thiết kế hiện đại, có rất nhiều kỹ thuật được sử dụng để tạo ra những sản phẩm độc đáo, hấp dẫn và chuyên nghiệp. Một trong những kỹ thuật phổ biến nhất mà bạn có thể đã từng gặp qua mà không nhận ra chính là "die cut". Vậy die cut là gì? Đây là câu hỏi mà nhiều người, từ những nhà thiết kế mới vào nghề đến các doanh nghiệp đang tìm kiếm cách nâng cao hình ảnh thương hiệu, thường đặt ra. 
 

1. Định nghĩa die cut là gì?

1.1. Khái niệm về “die cut”

Die cut, hay còn gọi là cắt khuôn, là một kỹ thuật trong lĩnh vực in ấn và sản xuất vật liệu, nơi sử dụng một khuôn cắt chuyên dụng (gọi là die) để cắt, đục hoặc tạo hình dạng cụ thể trên các chất liệu như giấy, decal, nhựa, vải, mica hoặc thậm chí là kim loại mỏng. Kỹ thuật này cho phép tạo ra những đường cắt chính xác, phức tạp, không theo hình dạng vuông vức thông thường, mà có thể là các hình tròn, oval, đường cong uốn lượn, hoặc các chi tiết tinh xảo như lỗ đục, rãnh gấp. Không giống như cắt thủ công bằng kéo hay dao, die cut đảm bảo độ chính xác cao, phù hợp cho sản xuất hàng loạt.
 

1.2. Các loại vật liệu thường dùng trong die cut

Die cut linh hoạt với nhiều vật liệu: giấy (giấy couche, giấy kraft cho hộp), decal (PP cho sticker ngoài trời), mica (cho standee bền), fomex (nhẹ cho mô hình). Mỗi loại có ưu điểm riêng, như decal chống nước cho nhãn sản phẩm.
 

1.3. Die cut trong ngành in ấn

Die cut thường được áp dụng trong ngành in ấn để tạo ra các ấn phẩm như nhãn dán (sticker), hộp giấy, standee quảng cáo hay mô hình trang trí. Ví dụ, một chiếc sticker die cut có thể được cắt theo đúng hình dáng của logo thương hiệu, giúp nó nổi bật hơn so với sticker vuông vức thông thường. Kỹ thuật này bắt nguồn từ nhu cầu tạo hình phức tạp mà phương pháp cắt truyền thống không thể đáp ứng.

Die cut không chỉ dừng lại ở việc cắt mà còn bao gồm các biến thể như kiss cut (cắt nhẹ chỉ xuyên qua lớp trên cùng, giữ nguyên lớp lót) hoặc through cut (cắt xuyên toàn bộ vật liệu). Điều này làm cho die cut trở thành công cụ mạnh mẽ trong việc tạo ra sự khác biệt cho sản phẩm.
 

Đọc thêm: In tem dán sản phẩm - Giải pháp nâng tầm thương hiệu hiệu quả
 

1.4. Lịch sử phát triển của kỹ thuật die cut

Nguồn gốc của kỹ thuật dice cut trên thế giới

Kỹ thuật die cut có nguồn gốc từ thế kỷ 19, khi ngành công nghiệp in ấn bắt đầu phát triển mạnh mẽ ở châu Âu và Mỹ. Ban đầu, die cut được sử dụng chủ yếu trong sản xuất giày dép, nơi các khuôn cắt được dùng để cắt da thành hình dạng giày. Đến những năm 1850, kỹ thuật này được áp dụng vào in ấn giấy, đặc biệt là trong việc sản xuất bìa sách và tem phiếu.

Sự bùng nổ thực sự xảy ra vào đầu thế kỷ 20, với sự ra đời của máy móc cơ khí hiện đại. Các nhà sản xuất như Bobst và Heidelberg đã phát triển các máy die cutting tự động, giúp tăng tốc độ và độ chính xác. Trong Chiến tranh Thế giới thứ hai, die cut được sử dụng để sản xuất các linh kiện quân sự, như mặt nạ khí hoặc hộp đựng đạn dược. Sau chiến tranh, kỹ thuật này lan rộng vào lĩnh vực quảng cáo và bao bì, trở thành một phần không thể thiếu trong ngành công nghiệp hiện đại.
 

Kỹ thuật die cut trong ngành in ấn tại nước ta

Ở Việt Nam, die cut bắt đầu phổ biến từ những năm 1990, khi các xưởng in ấn nhập khẩu công nghệ từ châu Á và châu Âu. Ngày nay, với sự phát triển của công nghệ số, die cut đã kết hợp với phần mềm thiết kế như Adobe Illustrator, cho phép tạo khuôn cắt kỹ thuật số một cách nhanh chóng.
 

Các xưởng in tem nhãn quy mô lớn tại TP.HCM và Hà Nội nhanh chóng áp dụng để sản xuất standee die cut cho các chiến dịch thương hiệu. Lịch sử phát triển này chứng minh rằng die cut là gì không chỉ là kỹ thuật mà còn là biểu tượng của sự tiến bộ công nghệ, giúp ngành in ấn Việt Nam hội nhập quốc tế.
 

2. Phân loại các kỹ thuật die cut phổ biến

Die cut có nhiều biến thể để phù hợp với nhu cầu khác nhau:

1. Through cut: Cắt xuyên toàn bộ vật liệu, thường dùng cho standee hoặc mô hình quảng cáo.
2. Kiss cut: Chỉ cắt lớp trên, giữ nguyên lớp lót, lý tưởng cho sticker và nhãn dán.
3. Perforation cut: Tạo đường răng cưa để dễ xé, như trong vé hoặc phiếu giảm giá.
4. Score cut: Tạo rãnh gấp mà không cắt đứt, dùng cho hộp carton.
5. Laser die cut: Sử dụng laser thay vì khuôn cơ khí, cho độ chính xác cao hơn nhưng chi phí đắt đỏ.

Mỗi loại có ứng dụng riêng, giúp die cut trở nên linh hoạt.
 

3. Quy trình thực hiện die cut tại Xưởng in nhanh

Quy trình die cut là một chuỗi các bước khoa học, từ thiết kế đến hoàn thiện sản phẩm, đảm bảo sản phẩm cuối cùng đạt chất lượng cao. Để nhìn nhận die cut là gì một cách thực tế, hãy cùng khám phá từng giai đoạn:
 

3.1. Vẽ đường cắt

Nhà thiết kế sử dụng phần mềm vector để vẽ đường cắt (die line), thường là các đường màu đỏ hoặc magenta để phân biệt với nội dung in. Thiết kế phải tính đến độ dày vật liệu và khoảng cách cắt để tránh lỗi. Đường cắt này phải chính xác, tránh các góc nhọn quá sắc có thể làm rách vật liệu.
 

3.2. Tạo khuôn cắt

Tiếp theo, khuôn cắt được chế tạo. Khuôn có thể là khuôn phẳng (flat die) cho sản xuất nhỏ lẻ, hoặc khuôn quay (rotary die) cho sản xuất hàng loạt. Khuôn được làm từ thép hoặc gỗ, với lưỡi dao được uốn theo die line. Trong máy die cutting, vật liệu được đặt giữa khuôn và mặt phẳng, sau đó áp lực cao (thường từ 10-100 tấn) được áp dụng để cắt.
 

Đối với flatbed die cut, khuôn phẳng được sử dụng cho sản xuất nhỏ lẻ, chi phí thấp. Còn rotary die cut dùng khuôn xoay cho hàng loạt lớn, tốc độ cao hơn.
 

3.3. Hoàn thiện, kiểm tra chất lượng

Máy cắt theo đường viền thiết kế, sau đó kiểm tra và dán keo nếu cần. Với laser die cut, tia laser thay thế khuôn, phù hợp cho hình dạng phức tạp. Sau khi cắt, sản phẩm trải qua giai đoạn bóc tách (stripping) để loại bỏ phần thừa, và cuối cùng là kiểm tra chất lượng. 
 

Quy trình này có thể mất từ vài giờ đến vài ngày, tùy thuộc vào độ phức tạp và số lượng. Ví dụ, sản xuất 1000 sticker die cut có thể hoàn thành trong 24 giờ với máy rotary. Lưu ý, bảo dưỡng khuôn định kỳ để tránh mòn, đảm bảo độ chính xác lâu dài.
 

Có ba loại máy chính: máy thủ công (cho hobbyist), máy điện tử (như Cricut hoặc Silhouette), và máy công nghiệp (như Heidelberg Platen). Đối với in ấn thương mại, máy rotary die cutting được ưa chuộng vì tốc độ cao, có thể xử lý hàng nghìn tờ mỗi giờ.
 

4. Ưu điểm, nhược điểm của kỹ thuật die cut 

4.1. Ưu điểm của die cut

Ưu điểm nổi bật nhất là độ chính xác cao, tạo hình dạng phức tạp mà không cần cắt thủ công, tiết kiệm thời gian cho sản xuất lớn. Chi phí khuôn ban đầu cao nhưng rẻ hơn khi in hàng loạt, phù hợp doanh nghiệp vừa và nhỏ. Die cut còn thân thiện môi trường nếu dùng vật liệu tái chế, và dễ tích hợp với in UV cho màu sắc sống động.
 

4.2. Nhược điểm của die cut

Mọi công nghệ đều có hai mặt, và die cut không ngoại lệ. Nhược điểm của kỹ thuật này bao gồm chi phí khuôn cao cho thiết kế thay đổi thường xuyên (có thể lên đến hàng triệu đồng), không lý tưởng cho sản xuất nhỏ lẻ. 
 

Nếu thiết kế sai, toàn bộ lô hàng có thể bị hỏng. Ngoài ra, die cut đòi hỏi vật liệu chất lượng cao để tránh rách hoặc lệch. Với vật liệu dày, máy có thể gây mòn khuôn nhanh. So với laser cut, die cut kém linh hoạt ở hình dạng siêu phức tạp. Tổng thể, ưu điểm vượt trội khiến die cut trở thành lựa chọn hàng đầu cho in ấn chuyên nghiệp.
 

4.3. So sánh die cut với các kỹ thuật khác (kiss cut và laser cut)

Để phân biệt die cut là gì, hãy so sánh với kiss cut và laser cut. Kiss cut chỉ cắt lớp trên (như decal) mà không xuyên backing, lý tưởng cho sticker dễ bóc, giá rẻ hơn nhưng kém độc lập. Die cut cắt toàn bộ, tạo sản phẩm riêng lẻ, phù hợp giveaway.
 

Laser cut dùng tia laser, chính xác cao cho thiết kế tinh xảo nhưng đắt đỏ và có thể cháy cạnh vật liệu. Die cut rẻ hơn cho hàng loạt, trong khi laser phù hợp prototype. Tóm lại, nên chọn die cut nếu ưu tiên số lượng và chi phí.
 

5. Die cut được ứng dụng như thế nào trong in ấn, quảng cáo?

Die cut được áp dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực. 
 

Trong in ấn, quảng cáo

Kỹ thuật này dùng để tạo standee die cut – những mô hình quảng cáo hình người hoặc sản phẩm 3D, thường làm từ PP hoặc decal dán format, với khung sắt cố định. Chúng thường xuất hiện ở siêu thị, sự kiện, giúp thu hút sự chú ý. Sticker die cut cá nhân hóa, như decal xe hơi theo logo, giúp doanh nghiệp tiếp cận khách hàng hiệu quả
 

Trong marketing, sản xuất bao bì

Die cut tạo ra hộp đựng sản phẩm với hình dạng độc đáo, như hộp bánh kẹo hình trái tim hoặc hộp mỹ phẩm với lỗ đục để xem sản phẩm bên trong. Ví dụ, các hãng mỹ phẩm như L'Oréal sử dụng die cut cho hộp vuông bo tròn, tăng tính thẩm mỹ và dễ mở. Trong marketing, die cut giúp thương hiệu nổi bật, như Coca-Cola với nhãn cắt hình chai.
 

Trong thời trang, may mặc

Ngành thời trang sử dụng die cut để cắt vải thành hình dạng phức tạp (cắt vải theo mẫu).
 

Trong các ứng dụng sáng tạo

Ở Việt Nam, die cut phổ biến trong sản xuất tem nhãn (in tem nhãn), card visit bo tròn góc, hoặc menu nhà hàng với hình dạng sáng tạo. Die cut phổ biến trong các chiến dịch Tết, với mô hình rồng phượng cắt laser. Theo thống kê, hơn 70% ấn phẩm quảng cáo sử dụng die cut để tăng tỷ lệ chuyển đổi. Ứng dụng đa dạng này khẳng định die cut là gì: một công cụ linh hoạt cho sự sáng tạo không giới hạn.
 

6. Xu hướng ứng dụng die cut trong tương lai

Với sự phát triển của công nghệ 4.0, die cut đang chuyển mình. Laser die cutting và die cutting kỹ thuật số (digital die cutting) cho phép sản xuất mà không cần khuôn vật lý, giảm chi phí và thời gian. In 3D kết hợp die cut sẽ tạo ra sản phẩm phức tạp hơn.
 

Trong tương lai, die cut sẽ tích hợp AI để tối ưu hóa thiết kế, và sử dụng vật liệu thân thiện với môi trường như giấy tái chế. Ở nước ta, với sự tăng trưởng của e-commerce, nhu cầu die cut cho bao bì cá nhân hóa sẽ bùng nổ.
 

Kết luận

Tóm lại, die cut là gì? Đó là một kỹ thuật cắt khuôn mạnh mẽ, giúp biến ý tưởng thiết kế thành hiện thực với độ chính xác cao và tính thẩm mỹ vượt trội. Từ lịch sử lâu đời đến ứng dụng hiện đại, die cut đã chứng minh giá trị của mình trong in ấn, quảng cáo và sản xuất. Nếu bạn đang tìm cách nâng tầm sản phẩm, hãy cân nhắc die cut – một công cụ đơn giản nhưng hiệu quả. Liên hệ xưởng in uy tín để bắt đầu hành trình với die cut hôm nay.
 

Tham khảo thêm những chia sẻ hữu ích:

Tram là gì trong in ấn?

Lithography là gì?